بازار سرمایه ؛ موتور توسعه اقتصاد

سید روح اله حسینی مقدم
مدیرعامل شرکت تامین سرمایه بانک ملت

توسعه و تعمیق بازار سرمایه در سال‌های اخیر سبب شده تا نه‌تنها دولت توجه ویژه‌ای به تامین مالی از طریق بازار سرمایه داشته باشد، بلکه شرکت‌ها نیز تمایل بیشتری به استفاده از پتانسیل‌های موجود در بورس برای رفع موانع مالی خود پیدا کنند. به‌طوری‌که در سال‌های اخیر با توجه به توسعه بازار سرمایه، بر تامین مالی از طریق بازار سرمایه تاکید بیشتری شده است. به عبارت دقیق‌تر می‌توان عنوان کرد که فرهنگ غالب تامین مالی در شرکت‌های ایرانی محصور در بازار پول بوده، اما در سال‌های اخیر با توجه به توسعه بازار سرمایه در تامین مالی از طریق ابزارهای نوین، افق‌های جدیدی در صنعت مالی کشور ایجاد شده است. البته همچنان در این میان چالش‌هایی وجود دارد که سبب شده تا با نمونه‌های جهانی، فاصله زیادی داشته باشیم. در واقع باید سهم بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد کشور افزایش یابد و این موضوع تنها با برنامه ریزی مناسب و استفاده از تدابیر هوشمندانه میسر خواهد شد. به این ترتیب بازار سرمایه قادر خواهد بود تا با ایفای نقش اساسی خود در تامین مالی اقتصاد، موتور رشد اقتصادی را روشن و پرتحرک نگه دارد.

بررسی ها نشان می دهد که نه تنها تقاضاهای زیادی برای تامین مالی از سوی بنگاه‌های اقتصادی برای تامین مالی از بستر بازار سرمایه وجود دارد، بلکه تامین منابع مالی مورد نیاز صنایع به منظور تولید، تحقیق و توسعه، به عنوان نقطه عطفی برای پیشرفت اقتصاد کشور خواهد بود. ایجاد و توسعه نهادهای مالی لازم برای تسهیل فعالیت‌ها و عملیات بازار و ایجاد بازارهای فعال برای انتشار و معامله اوراق بهادار مختلف، از جمله مواردی است که پس از تصویب قانون بازار اوراق بهادار منجر به فراهم شدن امکانات و تسهیلات لازم برای انتشار اوراق بهادار مختلف جهت تامین مالی طرح‌ها شد و از این طریق به بهبود فضای کسب و کار در اقتصاد ایران کمک کرد.

در همین راستا باید عنوان کرد که بازار سرمایه کشور در سال‌های اخیر حرکت پرشتابی را به سوی توسعه و تحول آغاز کرده است؛ در این میان، تاسیس نهادهای مالی جدید همچون شرکت‌های تامین سرمایه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نیز طراحی ابزارهای مالی جدید همچون انواع صکوک، باعث شده تا این بازار نقش اساسی خود که همانا تامین مالی صنایع است را به خوبی ایفا کند و از سوی دیگر با کارکرد مؤثر خود در اقتصاد کشور به جایگاه قدرتمندی برسد.

از سوی دیگر،‌ توانایی بازار سرمایه در ایجاد تنوع روش‌های تامین مالی برای شرکت‌ها به عنوان یکی از مزایای توسعه این بازار در اقتصاد کشور برشمرده می‌شود. طبیعتاً فراهم شدن امکان تنوع راه‌های تامین مالی می‌تواند میزان موفقیت در جذب نقدینگی را نیز افزایش دهد و وجود این ساختار خود می‌تواند به تامین مالی سرعت بخشد و ثبات رشد اقتصادی را به همراه داشته باشد.

تنوع زیاد صندوق های «تملت»

رسول رحیم‌نیا
مدیر سرمایه‌گذاری صندوق‌ها و سبدهای تامین سرمایه بانک ملت

صندوق های سرمایه گذاری یکی از راهکارهای سرمایه گذاری در بازارسرمایه است. در حالی بخش عمده ای از سرمایه گذاری در بازارهای مالی دنیا (بالغ بر 80درصد از سرمایه گذاری ها) به طور غیرمستقیم و از کانال صندوق های سرمایه گذاری صورت می گیرد که این فرآیند در بازار سرمایه ایران مسیری متفاوت دارد. به طوریکه بیشتر سرمایه گذاران اقدام به خرید و فروش مستقیم سهام می کنند و این امر با توجه به دانش کم، برخورداری از تحلیل اندک و سابقه سرمایه گذاری پایین این افراد، ضرر و زیان های زیادی برای آنها به دنبال خواهد داشت.

دو روش برای سرمایه گذاری در بورس وجود دارد. سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم. سرمایه گذاری مستقیم همان روشی است که در آن به کارگزاری های بورس (یعنی واسطه‌ها میان شما و بازار بورس) مراجعه می‌کنید و با پیمودن مراحل ورود به بازار سهام از جمله ثبت‌نام و دریافت کد بورسی شروع به خرید و فروش در بازار سهام می‌کنید. سرمایه گذاری غیرمستقیم در واقع همان سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری یا استفاده از شرکت‌های سبدگردانی اختصاصی است، که در حال حاضر به عنوان یکی از محبوب‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری در دنیا شناخته می‌‌شود. در این روش علاوه بر کسب سود میزان ریسک افراد در سرمایه‌گذاری تا حد زیادی کاهش می‌یابد. در این راستا صندوق های سرمایه‌گذاری بهترین گزینه برای کسانی هستند که به تازگی وارد بورس شده و هنوز امکان تحلیل سهام شرکت‌ها و انتخاب بهترین گزینه برای خرید سهام را ندارند. این افراد می‌توانند به جای سرمایه‌گذاری پرریسکی مثل خرید سهام شرکت‌ها، به خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری اقدام کنند.  از جمله مزیت های صندوق های سرمایه گذاری به نسبت سبدها، وجود ضامن نقدشوندگی در اکثر صندوق ها و اطمینان خاطر سرمایه گذار نسبت به نقدکردن دارایی ها در لحظه است.

در همین راستا شرکت تامین سرمایه بانک ملت در حال حاضر مدیریت پنج صندوق سرمایه‌گذاری را بر عهده دارد؛ صندوق های آتیه ملت ، اندوخته ملت ،  اوج ملت، اختصاصی بازارگردانی ملت و صندوق قابل معامله افق ملت از جمله صندوق های فعال در این شرکت هستند که توانسته اند عملکرد مناسبی در نیمه نخست سال 1399 کسب کنند. به طوریکه بازدهی صندوق آتیه ملت در نیمه نخست سال جاری به 53.48درصد رسید. صندوق اندوخته ملت نیز توانست در همین مدت به بازدهی 35.8درصد بازدهی دست یابد. در همین راستا بازدهی صندوق اوج ملت نیز به حدود 40.5درصد رسید. این در حالی است که  ETF افق ملت بازدهی قابل توجه 222درصدی را به نمایش گذاشت. شرکت تامین سرمایه بانک ملت تلاش کرده تا باتوجه به نوع صندوق و ترجیحات سرمایه گذاران صندوق ها، حداکثر بازدهی ترسیمی در راهبردهای سرمایه گذاری خود کسب کند.

 در این میان سه صندوق اول (آتیه، اندوخته و اوج) از نوع بادرآمدثابت بوده، صندوق بازارگردانی ملت نیز به بازارگردانی در بازار سهام پرداخته و صندوق افق ملت نیز از نوع قابل معامله بوده و سهامداران می توانند واحدهای این صندوق را مانند سهام عادی از بورس تهران خریداری کنند. یادآور می شود صندوق های بادرآمد ثابت مناسب اشخاص با درجه ریسک پذیری پایین است که تلاش می شود بازدهی پایدار و رقابتی به سرمایه گذاران صندوق پرداخت کرد. صندوق های قابل معامله (افق ملت) مناسب اشخاص با درجه ریسک پذیری بالا بوده که تمایل به کسب حداکثری بازدهی ممکن را دارند ولی تجربه و آشنایی مختصری با بازار سرمایه دارند.

یادآور می شود شعب فعال در منظقه آزاد کیش ، آمادگی صدور واحدهای سرمایه گذاری در هر کدام از صندوق های آتیه، اندوخته و اوج را داراست. این شعب در مرکز تجاری کیش، بازار پردیس ، بازار عرب ها و برج آنا کیش فعال هستند.

  از آنجا که بورس تهران و فرابورس ایران طبق دستورالعملی تمامی شرکتهای فعال در بازار سهام را از 12 مهرماه سال جاری، ملزم به استفاده از بازارگردان کردند، تمایل شرکتها برای بکارگیری بازارگردان ، افزایش یافت، صندوق بازارگردانی ملت، آمادگی بازارگردانی برای سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه را دارد در همین راستا سهام تحت مدیریت بازارگردانی صندوق ملت به واسطه عملکرد مناسب مدیران صندوق، به تعادل رسیده و عمده صف های های فروش در آنها جمع آوری شد. این عملکرد مناسب سبب شده که تا پایان مهرماه سال جاری ارزش خالص دارایی های صندوق مزبور به 42 هزار میلیارد ريال رسیده است.

پیشتازی «تملت» در تامین مالی بنگاه­های اقتصادی

سعید احمدی
مدیر تأمین مالی شرکت تامین سرمایه بانک ملت

بازار سرمایه به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین بازارهای مالی نقش مهمی در تخصیص بهینه منابع، تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی و در نهایت دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی را دارد. در این راستا یکی از مهمترین وظایف شرکت­های تامین سرمایه، تامین منابع مالي ارزان، به‌هنگام و كافي برای بنگاه­های اقتصادي بویژه بخش خصوصی است. شرکت­های تامین سرمایه از شیوه‌های مختلفی برای تامین مالی طرح­های توسعه­ای و تامین سرمایه در گردش استفاده می­کند که از آن جمله می‌توان به تامین مالی از طریق انتشار انواع اوراق بدهی و سرمایه­ای اشاره کرد.

ارزش ماندۀ اوراق بدهی 250 ناشر تا پایان مهرماه سال جاری جمعاً 2,422هزار میلیارد ریال است که از این مقدار 365هزار میلیارد ریال آن به تعداد 91 ناشر مربوط به بخش خصوصی و مابقی آن به اوراق دولتی و شهرداری­ها اختصاص دارد. بررسی اوراق تامین مالی غیردولتی منتشر شده در سال جاری به تفکیک بخش‌های اقتصادی نشان می‌دهد که در حال‌حاضر بیشترین میزان اوراق منتشره مربوط به گروه انرژی است و پس از آن گروه حمل و نقل و فلزات اساسی قرار دارند. برای گروه‌هایی نظیر خودرو، مالی و غذایی میزان تامین مالی از ناحیه انتشار اوراق 22 هزار میلیارد ریال است.

شرکت تامین سرمایه بانک ملت به عنوان یکی از نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه ، کارنامه درخشانی در زمینه تامین مالی بنگاه­های اقتصادی داشته است. به طوریکه این شرکت در نیمه نخست سال 1399 با ثبت تامین مالی در حدود 100 هزار میلیارد ريالی برای  بخش خصوصی و بنگاه­های اقتصادی، از دیگر شرکت­های تامین سرمایه فعال در بازار سرمایه سبقت گرفت.

انتشار انواع اوراق بدهی توسط شرکت­های تامین سرمایه برای بنگاه­ها در حالی با حجم بیش از 257هزار میلیارد ريالی از ابتدای سال 99 تا کنون همراه شده که بخش قابل توجهی از این امر توسط تامین سرمایه بانک ملت صورت گرفته است. به طوریکه 97 هزار و 300 میلیارد ريال از این رقم از سوی تامین سرمایه ملت منتشر شده است. بر این اساس 38 درصد از کل تامین مالی مذکور در بازار سرمایه تاکنون سال جاری توسط «تملت» صورت گرفته است. این امر سبب شده تا تامین سرمایه بانک ملت عنوان برترین شرکت تامین سرمایه در حوزه تامین مالی بنگاه­های اقتصادی بویژه بخش خصوصی را به خود اختصاص دهد.

جزئیات اوراق منتشر شده توسط تامین سرمایه بانک ملت در سال جاری نشان می دهد که طی سه مرحله انتشار اوراق سلف برای شرکت فولاد مبارکه بر روی محصول کلاف گرم نوردیده جمعاً به مبلغ 30هزار میلیارد ریال به منظور تأمین سرمایه در گردش این شرکت صورت گرفته است. همچنین انتشار 10هزار میلیارد ريال اوراق اختیار فروش تبعی برای شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، انتشار 50 هزار میلیارد اوراق سلف میعانات گازی و نفت سنگین صادراتی طی دو مرحله برای شرکت­های توسعه نفت و گاز صبا اروند و توسعه نفت و گاز صبای کنگان نیز از جمله دیگر موارد بوده است.

در همین راستا 10هزار میلیارد ريال اوراق سلف موازی استاندارد میعانات گازی برای شرکت توسعه نفت و گاز صبای کنگان طی یک مرحله و 15 و 25هزار میلیارد ریال اوراق سلف موازی استاندارد نفت سنگین صادراتی برای شرکت توسعه نفت و گاز صبا اروند طی دو مرحله به ترتیب در مرداد و شهریورماه سال جاری انجام شده است. از دیگر برنامه های انجام شده توسط «تملت» در نیمه نخست سال جاری، انتشار 7300 میلیارد ریال اوراق مشارکت به منظور توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی و خطوط قطار شهری، برای شهرداری شیراز و اصفهان بوده است.

همچنین شرکت تامین سرمایه بانک ملت ارائۀ خدمات مشاوره در زمینۀ انتشار اوراق سرمایه­ای متعددی در دستور کار قرار دارد که می­توان بهمواردی همچون بانك ملت، شرکت ملی صنایع مس ایران تولید برق ماهتاب کهنوج، بیمۀ ما و صنايع پمپ‌سازي ايران اشاره نمود که در سال جاری مجوز آنها از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ گردیده است. شایان ذکر است، خدمات مشاوره در زمینۀ انتشار اوراق بدهی و سرمایه­ای متعددی نیز در دستور کار قرار دارد که در فرایند اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار می­باشند که از جملۀ آن­ها می­توان به اوراق خرید دین شرکت سرمایه­گذاری و توسعۀ کیش اشاره کرد.